Ở bài viết trước HOCMAI đã nghiên cứu, tổng hợp và biên soạn tài liệu Soạn bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí một cách chi tiết nhất để gửi tới các em học sinh. Trong bài viết tiếp theo này, HOCMAI sẽ cùng các em tìm hiểu Cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí trong SGK Ngữ văn 9.
Bạn đang xem: cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí ngon nhất
Thêm bài viết để tham khảo:
- Viết câu Liên kết câu, liên kết đoạn
- Soạn bài: Liên kết câu, liên kết đoạn văn
I. Đề xuất bài văn về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
Khái niệm về một bài luận về một vấn đề tư tưởng và đạo đức
Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo đức là nghị luận về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, lối sống, đạo đức... của con người với con người, con người trong xã hội và là quá trình liên kết các thao tác lập luận nhằm làm sáng tỏ vấn đề, tư tưởng và đạo đức trong cuộc sống.
Suy nghĩ trong văn bản Phải phù hợp với lẽ phải, hợp với đạo lý và đó phải là những tư tưởng khách quan, đúng đắn và liên quan trực tiếp đến đời sống vật chất hoặc đời sống tinh thần của con người.
Trả lời câu hỏi: Trang 51 | SGK Ngữ Văn 9 – Tập 2
Đọc các chủ đề dưới đây và trả lời các câu hỏi.
Chủ đề 1: | Nghĩ qua truyện ngụ ngôn "Đẽo cày giữa đường". |
Chủ đề 2: | Đạo lý Uống nước nhớ nguồn. |
Chủ đề 3: | Thảo luận về sự tranh chấp và thỏa hiệp. |
Chủ đề 4: | Đức tính khiêm tốn. |
Chủ đề 5: | Có chí làm nên. |
Chủ đề 6: | Đức tính trung thực. |
Chủ đề 7: | Tinh thần tự học. |
Chủ đề 8: | Hút thuốc là có hại. |
Chủ đề 9: | Tri ân thầy cô. |
Chủ đề 10: | Nghĩ qua câu ca dao: Công cha như núi Thái Sơn \ Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. |
Một) Những chủ đề trên có điểm gì chung? Hãy chỉ ra điểm giống nhau.
b) Mỗi học sinh nên đưa ra một chủ đề tương tự.
Gợi ý:
a) Điểm giống nhau giữa các đề tài:
Các vấn đề trên đều đặt ra vấn đề tư tưởng, đạo đức.
- Ngoài đề 1, đề 3, đề 10 có yêu cầu cụ thể (bàn luận, suy nghĩ,...). các đề còn lại không có yêu cầu.
b) Một số đề tài tương tự:
Hãy suy nghĩ về câu nói “Độc lập là cái quý nhất”.
- Suy nghĩ về sự tự phụ
- Nói về đức hạnh của trí tuệ…
II. Cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
Yêu cầu khi làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
Ngoài những yêu cầu chung của mọi bài viết, để có thể làm tốt bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí, chúng ta cần chú ý vận dụng các thao tác lập luận vào bài viết của mình như: chứng minh, giải thích, tổng hợp, phân tích.
Trình tự các bước làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
Cũng như các dạng bài văn nghị luận khác, các em cần lần lượt thực hiện 4 bước để hoàn thành một bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo đức. Bao gồm:
Bước 1: Khám phá chủ đề và tìm ý tưởng
a) Tìm hiểu chủ đề:
Trước khi bắt đầu bài kiểm tra, bạn cần hiểu các yêu cầu của bài kiểm tra bằng cách trả lời các câu hỏi được liệt kê dưới đây:
- Kiểu bài văn nêu trong đề là kiểu gì?
- Vấn đề đề xuất là gì?
- Phạm vi của cuộc thảo luận này là gì?
b) Tìm ý:
Để tìm ý tưởng, chúng tôi sẽ:
Xem thêm: dấu hiệu thụ thai sau 2 ngày quan hệ
- Nêu khái niệm, ý nghĩa, đặc điểm của vấn đề được nghị luận, thuyết minh;
- Tiến hành phân tích, chứng minh bằng dẫn chứng và lập luận;
- Vấn đề này thể hiện như thế nào trong đời sống văn hóa? Hay có những biểu hiện trái chiều nào và chúng ta nên nhìn nhận và hành động như thế nào?
Bước 2: Lập dàn ý bài văn nghị luận về tư tưởng, đạo lí
a) Mở bài: Giới thiệu chung chung về vấn đề sẽ nghị luận.
b) Thân bài:
- Giải thích vấn đề :
- Giải thích định nghĩa và ý nghĩa của các từ và cụm từ chính;
- Giải thích rõ nghĩa đen, nghĩa bóng, nghĩa sâu xa;
- Khái quát thành bài học, lời khuyên.
- Bàn luận, chứng minh vấn đề:
- Cần khẳng định tính đúng - sai của hệ tư tưởng, đạo đức đó;
- Vận dụng vào bài các câu ca dao - tục ngữ, châm ngôn liên quan đến tư tưởng, đạo lí trong bài để chứng minh;
- Đưa ra ví dụ từ thực tế cuộc sống, đoạn trích từ câu chuyện hạt giống hoặc câu chuyện hàng ngày.
- Thảo luận mở rộng: Phê phán những hành vi sai trái, xây dựng hành động và nhận thức đúng đắn.
c) Kết luận : Đánh giá và khẳng định lại tính đúng đắn của vấn đề, từ đó liên hệ với hiện thực bản thân và xã hội.
Bước 3 : Tiến hành viết bài văn từ dàn ý đã lập ở bước 2
Bước 4: Đọc lại bài và sửa lỗi (nếu có).
III. Luyện tập
Trả lời câu hỏi: Trang 55 | SGK Ngữ Văn 9 – Tập 2
Câu hỏi: Lập dàn ý Cho đề 7 mục I: Tinh thần tự học. Lập dàn ý cho đề này (Lưu ý: Đọc kĩ đề, tìm ý).
Gợi ý:
- Khám phá các chủ đề và tìm ý tưởng:
- Tìm hiểu chủ đề:
- Chủ đề thảo luận trong bài viết này là gì? → Tinh thần tự học.
- Nêu lệnh, yêu cầu của đề? → Ở đề bài này không có mệnh lệnh, yêu cầu cụ thể nhưng chúng ta vẫn phải xác định các thao tác cụ thể khi làm bài: chứng minh, phân tích, giải thích,….
- Tìm ý:
- Tự học là gì?
- Tại sao phải tự học?
- Lợi ích của việc tự học là gì?
- Người tự học là người như thế nào?
- Bạn biết những ví dụ tự học nào?
- Bạn có tinh thần tự học không?
- Làm một bản phác thảo:
a) Mở bài: Giới thiệu chung chung về vấn đề sẽ nghị luận.
Dẫn dắt diễn biến câu chuyện về vấn đề cần nghị luận: “Tinh thần tự học”.
b) Thân bài:
- Ý tưởng:
- Học là hành vi tiếp thu kiến thức của người khác để truyền lại, rèn luyện thành nhận thức và kỹ năng;
- Tự học là học tập một cách độc lập, tích cực tiếp thu kiến thức và hình thành kỹ năng cho bản thân.
Vai trò của tinh thần tự học:
- Tự học giúp ta lĩnh hội tri thức một cách chủ động, hứng thú và toàn diện;
- Tự học giúp ta nhớ lâu hơn và biết vận dụng hữu ích kiến thức đã học vào cuộc sống;
- Tự học là con đường duy nhất và ngắn nhất để chúng ta hoàn thiện bản thân và biến ước mơ thành hiện thực.
- Người có tinh thần tự học luôn chủ động, tự tin trong cuộc sống.
- Phương pháp tự học:
- Khi nghe giảng, làm bài tập, đọc sách cần tích cực suy nghĩ, ghi chép, sáng tạo để tổng hợp kiến thức, rút ra những thông tin hữu ích cần thiết cho bản thân;
- Tích cực trình bày, trao đổi những ý kiến, những điều chưa hiểu, chưa hiểu với những người xung quanh.
– Liên hệ bản thân
- Tích cực hơn trong việc rèn luyện phương pháp tự học.
- Phê phán những hành vi như học vẹt, học thụ động, v.v.
c) Kết luận
Khẳng định lại tầm quan trọng của phương pháp tự học.
Xem thêm: em ấy muốn trở thành chồng của tôi
Dưới đây là toàn bộ chi tiết của bài viết Cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí do HOCMAI biên soạn. Hi vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em chuẩn bị tốt bài tập về nhà trong ngữ văn 9 .
Bình luận